با دقت در جهان طبيعت نظم شگفت انگيزي، انسان را به خود جلب ميكند. در اغلب موارد به وجود آمدن اين نظم خارق العاده مديون پيروي از الگوي هندسي مشخصي ست. برخلاف ظاهر بي نظم طبيعت، دقيقترين الگوهاي هندسي را ميتوان در طبيعت اطراف خود يافت.
الگوهاي هندسي در زندگي بشر
الگوي هندسي مولكولهاي تشكيل دهنده يك شي، هندسه چگونگي مراحل رشد يك درخت، الگوي هندسي استخوانبندي جيوانات مختلف و … همه تمثيلي مناسب از نظم حاكم بر طبيعت است. در جهاني كه به دست انسان ساخته و پرداخته ميشود نيز نياز به رعايت نظم هندسي احساس ميشود. مانند: استفاده از الگوهاي هندسي در طراحي يك اتومبيل، ساخت يك صندلي و …
الگوي هندسي در معماري
الگوي هندسي در معماري، معرف تناسب فضايي آن در معماري است. الگوي هندسي در معماري حتي براي انسان اوليه نيز مهم بوده است. بهطور مثال آنها در انتخاب غارهاي محل زندگيشان از آن استفاده و متناسب با نيازها و فضاهاي وابسته به نيازهايشان آنها را انتخاب ميردند تا محل راحتي براي زندگي باشد.
در يك ملاحضه تاريخي، درمييابيم كه در كشورهاي شرقي مانند ايران، ژاپن، هند و نيز كشورهاي غربي مانند يونان و رم الگوهاي هندسي بسيار مورد استفاده قرار گرفتهاند. عناصر متفاوت و گاه جالبي، مبناي شكل گيري الگوهاي هندسي و تناسبات در معماري ساختمان منازل بوده است.
منظور از الگوي هندسي يعني تعريف يك هندسهي مشخص كه شكلدهندهي اجزاي دوبعدي و سهبعدي در معماري ميباشد. اين هندسه ميتواند ساده يا پيچيده باشد. تعريف الوهاي هندسي موجب ميشود كه ساخت و شكلگيري معماري آسان و و گسترش آن نيز قابل كنترل شود و در صورت تخريب، قابل بازسازي مجدد باشد. در طبيعت با نگاه به خانهي زنبور، مورچه، موريانه، لانهي پرندگان و … به الگوي معمارانهاي پي خواهيد برد كه در نوع خود بينظير است. هندسهي اين ساختهها متناسب با تناسبات هندسي بدن همان حيوان ايجاد شده است.
معماري ايران نيز براساس الگوهاي هندسي كاملا تعريف شده، شكل گرفته است كه معمولا مبناي همهي اين الگوها شكل هندسي مربع ميباشد. مانند معماري نقش جهان، معماري باغهاي ايران، كوشكها و … .
البته استفاده از الگوي هندسي درمعماري سبكهاي جديد چون سبك فولدينگ و … نيز ديده ميشود. تعريف يك الگوي هندسي دقيق در پلان، مقطع، و فرم معماري ضروري هستند. كاربنديها، مقرنسكاريها، گنبدها، سازههاي مشبك مدرن، سازههاي پيچيده و … نيز داراي الگوي هندسي خاصي هستند. گاهي شكل زمين، الگوي هندسي و سازماندهنده سايت را معرفي ميكند. مانند روستاي ماسوله و پارك جمشيديه كه براساس الگوهاي هندسي موجود در سايت آنها ساخته شدهاند. در تعريف هندسه بهتر است تناسبات از طريق اجزاي خود شكل بهوجود آيند. بهطور مثال در مستطيل طلايي، قطر مربع واحد آن را بهوجود ميآورد، پس هميشه در دسترس است.
لذا براي تعريف قوانين هندسي لازم است شكلهاي هندسي را بهخوبي بشناسيم و از آنها استفاده كنيم.